Omgaan met vermoeidheid bij ziekte #2

Vorige week deelde ik dat de vermoeidheid bij chronisch ziek zijn heel anders is dan bij ‘gezonde’ mensen. Wat de gevolgen zijn voor je dagelijks leven en omgeving, maar ook wat je eraan zou kunnen doen.

In dit vervolg deel wil ik het hebben over chronische vermoeidheid. Wat nou als de vermoeidheid blijft? Wat kan je dan doen en welke hulp is er voor te krijgen?

Als je vermoeidheid aanhoudt

Ook met Lupus kan de vermoeidheid omslaan in chronische vermoeidheid. Er is dan meer nodig dan wat ik in de vorige blog besprak. Je moet je leven vaak nog meer aanpassen.

Door langdurige vermoeidheid kan je terecht komen in een neerwaartse spiraal. Hierbij horen angst en depressie. Natuurlijk kan je zelf proberen weer wat leuks van je leven te maken, maar wanneer dit niet lukt kan je ook professionele hulp zoeken.

Wat te doen bij chronische vermoeidheid

Als je moe bent

• Accepteer het wanneer je de moeheid voelt opkomen. Er tegen verzetten kost extra energie.

• Probeer je gedachten positief te houden. Bijvoorbeeld: ‘Ik ben moe en dat is vervelend, maar ik ben goed bezig en kan er steeds beter mee omgaan’.

• Accepteer het verschil tussen denken en doen, wat je wilt en wat echt kan. Er is minder mogelijk dan vroeger, maar ga daarom niet over je grenzen.

Vermoeidheid herkennen

• Houd bij wat je doet, wanneer je moe wordt en hoe dit voelt. Door dit inzicht te krijgen, overvalt het je minder.

• Schrijf ook op wanneer je je goed voelt. Daardoor zie je wat goed voor je is.

• Er is een verschil tussen vermoeidheid en ‘geen zin hebben’. Vraag jezelf bij alles wat je niet doet af welk van de twee het is. Op die manier krijg je een beter inzicht over je echte vermoeidheid.

Vermoeidheid tegengaan of verminderen

• Houd een normaal slaap- en waakritme aan. Regelmaat is belangrijker dan het aantal uren slaap. Wanneer je ziekte minder actief is, zijn er waarschijnlijk ook minder rustmomenten nodig. Ga slecht slapen ook niet overdag compenseren.

• Verdeel je activiteiten goed over de dagen en week. Wissel activiteiten die lichamelijke of geestelijke inspanning vragen af. Hetzelfde geldt voor makkelijke en moeilijke dingen.

• Stel prioriteiten en bepaal deze zelf!

• Kom op voor je eigen wensen en behoeften zonder die van een ander te kwetsen.

• Probeer eens iets te doen wat je normaal niet zou doen als je moe bent. Ga je normaal rusten? Doe dan juist nu wel iets.

• Het is logisch dat je sombere gedachten hebt, maar dit houdt de klachten in stand. Laat het er zijn, maar weet ook dat je later weer positiever kunt zijn.

• Verleg je grens door het verdelen van activiteiten. Ga hierin niet pieken, waarna je een hele tijd niets kunt. Je zou binnen 20 minuten moeten kunnen herstellen van een fysieke bezigheid.

• Blijf in beweging. Dit zorgt voor een betere conditie, spijsvertering en lichaamsgewicht. Daarnaast is het goed voor je stemming. Hierdoor wordt je minder snel moe en herstel je sneller. Bouw het wel geleidelijk op!

• Eet gezond. Je moet er natuurlijk ook van genieten, maar dat kan goed samen gaan.

Hulp van anderen

Als je al lang te kampen hebt met het probleem wordt deze alsmaar groter. Daardoor kan het moeilijk zijn zelf weer op te krabbelen. Daarom kan je hulp vragen bij het opbouwen van je dagelijkse activiteiten. Het is hierbij wel belangrijk dat de behandelaar verstand heeft van Lupus en/of andere auto-immuunziekten.

Er zijn verschillende vormen van therapie mogelijk. Denk hierbij aan cognitieve gedragstherapie, in combinatie met mindfulness, maar er zijn ook revalidatieprogramma’s voor chronische vermoeidheid. Hierbij bouw je conditie op en krijgt psychologische steun.

Revalidatie
Bij een revalidatie is het doel op meerdere gebieden in je leven weer kracht op te bouwen. Niet alleen lichamelijk en geestelijk, ook op sociaal vlak. Het doel is een evenwicht behalen tussen je energie en activiteiten.

Het doel is dus niet om de vermoeidheid te doen verdwijnen, maar om je leven weer op het goede spoor te krijgen. Hierbij wordt gekeken naar hobby’s, dagbesteding, wonen en werk. Het is belangrijk dat de vermoeidheid hierdoor naar de achtergrond verdwijnt.

Cognitieve gedragstherapie
Dit is een vorm van psychotherapie waarbij je gaat kijken of je gedachten en gedrag van invloed zijn op je klachten. Het doel is om, wanneer dit het geval is, aanpassingen te maken waardoor de klachten verminderen of verdwijnen.

Bijvoorbeeld in het Nijmeegse Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid wordt deze behandeling aangeboden. Deze is voor mensen met een chronische ziekte, zonder lichamelijke verklaring voor de vermoeidheid.

Aandachtsgerichte training
Bij deze training, ook wel bekend als Mindfulness, richt je je op het hier nu. Je bent minder aan het malen en kunt meer genieten van het leven. Dit helpt ook vaak bij depressie, stress en burn-out. Mindfulness kun je bijna overal volgen en bestaat uit 8 – 12 sessies.

Ik hoop dat ik je met deze twee artikelen op weg heb kunnen helpen.
Kom jij zelf uit de negatieve spiraal?